Nederlands onderzoek naar het vaststellen van lepra
Geplaatst op 12-01-2023 in Nieuws.
Zo vroeg mogelijk de diagnose
Bij het woord ‘lepra’ denk je al gauw aan een lelijke huid en verminkingen. Dat kan helaas ontstaan, maar pas wanneer iemand veel te laat behandeld wordt. Iemand kan lepra hebben zonder dat het zichtbaar is. Als de behandeling op tijd start, hoeft het nooit zichtbaar te worden. De vraag is dan: hoe weet je of iemand lepra heeft? Hoe stel je de diagnose? Professor doctor Annemieke Geluk van het LUMC* doet hier onderzoek naar en heeft met haar onderzoeksteam een veelbelovende test ontwikkeld.
Hoe ontstaat lepra?
Lepra wordt veroorzaakt door een bacterie. Maar de manier waarop het menselijk lichaam op de bacterie reageert, kan aanzienlijk verschillen tussen individuen. Of iemand de ziekte heeft, of heeft gehad, of gezond is maar wel de leprabacterie bij zich draagt: dat ziet er in het bloed allemaal anders uit. Het LUMC doet al tientallen jaren onderzoek naar lepra. De test die prof. Geluk ontwikkelde, kijkt in het bloed naar al die verschillende factoren van het afweersysteem, om vast te stellen of iemand lepra heeft.
“Er loopt momenteel een onderzoek in Bangladesh met één van onze meest recente versies van onze lepratest. Dat doen we samen met lokale zorgverleners,’ vertelt prof. Geluk. ‘Daarnaast loopt er een onderzoek in het Amazonegebied van Brazilië en Bolivia, waarbij we deze test ook inzetten om infectie met de leprabacterie op te sporen.’
Waarom is zo’n test nodig?
‘Het kan heel lang duren voordat iemand die besmet is met de leprabacterie daadwerkelijk ziek wordt. Bij COVID-19 weet je na contact: als ik na een week nog niet ziek ben, ben ik niet besmet geraakt of heeft mijn afweersysteem het virus gedood. Bij lepra kan het jaren, soms zelfs meer dan tien of twintig jaar duren voordat iemand die besmet is, ziek wordt. Mogelijk kan die persoon ondertussen ook andere mensen besmetten. Met een test kun je vaststellen of iemand de bacterie bij zich draagt, vóórdat de ziekte zich openbaart. Dan kun je direct behandelen en verdere besmetting stoppen en verhinderen dat de persoon lepra ontwikkelt. Want lepra is goed te behandelen. Maar dan moet je er wel op tijd bij zijn. Als je te laat bent, kunnen zenuwen aangetast worden en ontstaan er handicaps die niet meer te herstellen zijn. Onze diagnostische test helpt zulk leed te voorkomen.’
Wat zijn de uitdagingen?
‘Helaas is er niet veel geld beschikbaar voor lepra onderzoek, in tegenstelling tot onderzoek naar diabetes of kanker of COVID-19. En dat terwijl nog steeds ieder uur 22 mensen de diagnose ‘lepra’ krijgen. Onderzoek naar opsporing en behandeling is hard nodig.
Verder is het essentieel om in het betreffende land een stabiele basis van lokale artsen en onderzoekers te hebben. Maar als lokale artsen of onderzoekers een kans krijgen om tijdelijk in het buitenland te werken willen ze niet altijd meer terug om toe te passen wat ze hebben geleerd. Daarom is het belangrijk goed te investeren in lepra experts in de landen waar lepra voorkomt.’
In Nederland is geen lepra, wat hebben wij aan dit onderzoek?
‘Ook in Nederland zijn er mensen met lepra. Het is maar een handvol mensen ieder jaar die de diagnose krijgt, maar toch. Vaak worden zij gediagnosticeerd omdat Nederlandse artsen de ziekte meestal niet meer herkennen meestal. Daarom is zo’n diagnostische test ook hier nuttig. Verder wordt in het LUMC al zo’n vijftig jaar onderzoek gedaan naar lepra. Dat heeft enorm veel kennis opgeleverd, ook over andere infectieziekten die we hier nog wél hebben. Dus daar hebben wij profijt van.’
* LUMC = Leids Universitair Medisch Centrum
